Satyajit Ray: a genius of cinema | Aparajito (The Unvanquished)

Meesterfilmer Satyajit Ray behoort tot de absolute filmcanon, hij was een grote inspirator van uiteenlopende regisseurs als Wes Anderson, Christopher Nolan en Martin Scorsese. De films van deze ‘genius of cinema’ zijn een must see voor filmmakers, -studenten en liefhebbers, toch was zijn werk lange tijd niet in Nederland te zien. Tot nu. Wij vertonen in de kerstvakantie drie prijswinnende films: Pather Panchali (Song of the Little Road, 1955), Aparajito (The Unvanquished, 1956) en Mahanagar (The Big City, 1963).
Bekijk het volledige Satyajit Ray filmprogramma

Satyajit Ray (1921-1992) is zonder twijfel een van de grootste filmmakers van India. Martin Scorsese omschreef zijn werk als “de schatten van cinema, die door iedereen die van film houdt gezien moeten worden.” En Akira Kurosawa zei: “Wie de films van Satyajit Ray niet heeft gezien is in de wereld zonder ooit de zon of de maan te hebben gezien.”

Aparajito
Net als in Pather Panchali staat de jongen Apu centraal. Ray legt de pulserende energie vast van de oude stad Varanasi aan de rivier de Ganges, waar Apu opgroeit van kind tot adolescent. Het is een teder meesterwerk over de soms pijnlijke, veranderende relatie tussen ouders en kinderen door de jaren heen.

Na de dood van zijn vader vertrekt Apu om te studeren in Kolkata (destijds Calcutta), wat de toch al gespannen moeder-zoonrelatie er niet beter op maakt. Ray’s observaties van de menselijke relaties die door de jaren heen veranderen, maken zijn werk zo universeel. De prachtige beelden en muziek doen de rest.

Filmstijl
Eigenlijk waren de hoogtijdagen van het Italiaanse neorealisme al voorbij toen regisseur Satyajit Ray Pather Panchali maakte. De filmmaker zag de neorealistische meesterproef Ladri di biciclette van De Sica tijdens een bezoek aan Europa. Daar vond hij zijn roeping. “Wie zegt dat je geen amateur-acteurs mag gebruiken? Wie zegt dat je geen film kan opnemen in de regen?” Met zijn even documentaire als lyrische stijl bood Satyajit Ray een alternatief voor de traditionele Bollywood-cinema. Zijn vernieuwende werk markeerde het ontstaan van een onafhankelijke Indiase cinema. Aparajito won een Gouden Leeuw op het Filmfestival van Venetië en vestigde de naam van Ray als een van de belangrijkste internationale filmmakers definitief.