Van de honderden documentaires die tijdens het International Documentary Film Festival Amsterdam in première zijn gegaan, zijn de vier beste films in 2025 opnieuw bij ons in Bieb Neude te zien. Door de diverse jury’s bekroond omdat ze urgente verhalen vertellen of omdat ze je op een bijzondere manier raken.
We beginnen om 11:00 en we kijken tot 17:30. Na de eerste film (An American Pastoral) is er een pauze om te lunchen (dat kan bijvoorbeeld bij Noda). Na de eerste pauze kijken we Mama Micra en Trains, gevolgd door een tweede pauze. De afsluitende film is The Guest.
De films
An American Pastoral
Auberi Edler | Frankrijk | 2024 | 118 min. | Nederlandse ondertiteling
Winnaar van de IDFA Best Directing Award 2024 in de International Competition
Anno 2023 woedt er in een conservatief stadje in Pennsylvania een hevige, culturele en politiek-ideologische strijd over het curriculum van een openbare school. Nu het leeuwendeel van het schoolbestuur herkozen moet worden, trekken fundamentalistische bestuurskandidaten door de lommerrijke wijken van Elizabethtown om campagne te voeren.
De opmars van white supremacy, complotdenkers en het christelijk nationalisme is niet te stuiten in de groeiende gelederen van de lokale Republikeinse partij. De Democraten vrezen, niet onterecht, voor een verbod op literatuur met ‘seksuele content’ en de stigmatisering van LGBTQ+-kinderen. De camera is maandenlang observerend aanwezig bij hoogst ongemakkelijke bestuursvergaderingen, op straat en in kerken, waar wereldvisies elkaar niet eens meer ráken. Er ligt een flinterdunne laag van beschaving over ieders wantrouwen, woede en angst.
Steevast zijn het volwassenen die de toekomstrichting bepleiten van de jeugd – die zelf vooral in schoolgangen en klassieke, gele bussen wordt gefilmd. Een grimmig, dystopisch portret over de breekbaarheid van het democratische proces in een extreem verdeelde samenleving.
Mama Micra
Rebecca Blöcher | Duitsland | 2024 | 24 min. | Nederlandse ondertiteling
IDFA Special Mention 2024 in de Short Film Competition
De moeder van animatieregisseur Rebecca Blöcher wilde geen gewoon leven leiden. Ze wilde ‘iets meer’, zegt ze in de stop-motionfilm Mama Micra. Haar omgeving begreep dat slecht. Zo bekritiseert een vriendin haar in 1968 in een brief, omdat ze alleen uitgaat en mannen jaloers maakt. Ze adviseert haar om zich ‘vrouwelijk’ te kleden en een kookcursus te volgen. Blöchers moeder sloeg het advies in de wind en trok jaren later, na een scheiding, alsnog de wijde wereld in.
In de film haalt ze, als een vilten figuurtje met haar eigen stem, herinneringen op aan haar vrijheidsdrang. “Ik was een echte vagebond.” Ze reisde naar Syrië en Beiroet, en beneed de nomaden in de woestijn. De laatste tien jaar van haar leven woonde ze in een Nissan Micra. Ze waste zich ’s ochtends in toiletten van hotels en schoof stiekem aan in ontbijtruimtes.
Haar vrijheidsdrang had ook een prijs, want die ging ten koste van het contact met Rebecca, die het relaas van haar moeder tegenkleurt met haar eigen herinneringen. Maar in het liefdevolle Mama Micra is niets onherstelbaar.
Trains
Maciej J. Drygas | Polen | 2024 | 81 min. | geen dialoog
Winnaar van de IDFA Best Film Award 2024 en de IDFA Best Editing Award in de International Competition
“Er is volop hoop. Een oneindige hoeveelheid hoop. Maar niet voor ons.” Met dit citaat van Franz Kafka opent Trains. Het hangt als een donkere wolk boven de archieffilm, die een collectief portret schetst van mensen in twintigste-eeuws Europa, hun hoop en verlangen, hun drama’s en tragedies.
Imponerende beelden van het assembleren van stoomlocomotieven en treinwagons ogen als een ode aan menselijk vernuft en arbeid. Feestelijk uitgedoste mensen gaan per trein op reis. Maar deze vrolijke scènes maken snel plaats voor soldaten die naar het front worden vervoerd—al snel gevolgd door beelden van een evacuatie van burgers, een haveloze stoet krijgsgevangenen en soldaten met geamputeerde ledematen.
De tijden veranderen, het patroon herhaalt zich. Het archiefmateriaal in deze woordeloze film beschrijft een onafwendbare cyclus van vreugde en vernietiging, van schoonheid en bitterheid. Het beeld van een wirwar van treinrails en wissels roept een onvermijdelijke vraag op: welk spoor kiest de mensheid?
The Guest
Zvika Gregory Portnoy, Zuzanna Solakiewicz | Polen, Qatar | 2024 | 78 min. | Nederlandse ondertiteling
Winnaar van de IDFA Best Cinematography Award 2024 in de International Competition
Het grensgebied van Polen en Belarus verandert in 2021 in een drie kilometer brede verboden zone, waar vluchtelingen op onmenselijke wijze in de val lopen. Ze zijn de inzet van een politiek steekspel: Belarus garandeert zogenaamd vrije doorgang naar de EU, maar in Polen volgen pushbacks, waarbij de vluchtelingen hardhandig over de grens worden gezet. Eenmaal terug in Belarus worden ze weer opgejaagd richting Polen. Een gruwelijke patstelling in een onleefbaar gebied vol gevaarlijke moerassen.
De Poolse Maciek woont met zijn gezin vlak bij de grens. Hij heeft een uitgeputte Syrische vluchteling in huis genomen, de 27-jarige Alhyder. Eenmaal op krachten gekomen volgt voor Alhyder de hamvraag: wat nu? Waar kan hij heen, zonder zichzelf of Maciek in gevaar te brengen?
De spanning is om te snijden in deze gevoelige, scherp observerende documentaire. Zonder een greintje sensatiezucht leest de camera de emoties op de gezichten van de zwijgzame Poolse gezinsleden en hun dankbare gast. De situatie is nijpend, maar een oplossing blijft steeds buiten bereik. Tegelijk dringt de warmte door van menselijke hulp en contact.
Informatie
– Kaarten voor het gehele programma kosten € 29,50 / € 27,00. Cinevillers hebben gratis toegang.
– Voor leden van de Vriendenloterij geldt een kortingsprijs van €23,50 (maximaal 2 tickets per persoon).
– Het is niet mogelijk om een ticket voor een losse film te kopen, alleen voor het programma als geheel.
